Mật Ong Là Gì? Mật Hoa, Mật Lá, Mật Ong Chín【Tổng Hợp Sơ Đồ】

Trong bài viết trước với tiêu đề “Tìm hiểu về tổ tiên của con ong mật và ong dú trông như thế nào?” Website Hướng dẫn kỹ thuật nuôi ong đã đề cập sơ qua thế nào là mật hoa và mật ong, nhưng trong bài viết này, JiChi muốn dành hẵn một chuyên đề nói riêng về vấn đề này, để có thể phân tích chi tiết, sâu sắc, ngọn nguồn gốc rễ của những vấn đề liên quan đến mật hoa, mật ong là gì. Có thể nó hơi dài, nhưng sẻ cực kỳ chi tiết, bạn có thể xem hình để dễ hiểu hơn.

Tất nhiên trong phạm vi bài này, chúng tôi chỉ đề cập đến mật của những loài ong có thể tạo ra mật như ong mật nội địa, ong ngoại, ong khoái, ong ruồi, ong dú, bumble bees v.v. Còn đối với các loài ong như ong vò vẻ, ong tò vò, ong bắp cày v.v. là các loài ăn thịt động vật và côn trùng khác, không tạo ra mật nên không được đề cập trong bài.

Tìm Hiểu Về Mật Ong Được Tạo Ra Như Thế Nào - Sơ Đồ Làm Mật Của Ong

Ở đây, Ong dú JiChi sẻ định nghĩa rõ ràng, cụ thể từng loại mật trong quy trình hình thành nên mật ong, tất cả các loại mật được làm từ ong đều bắt đầu từ mật hoa và mật lá được ong thu thập bên ngoài rồi mang về tổ để làm thành mật ong. Cụ thể như sơ đồ bên dưới mô tả tổng quát tất cả các quá trình này.

Hình 1: Quá trình hình thành nên mật ong trong điểu kiện lý tưởng - Ít xảy ra trong thực tế.

Trong sơ đồ ở "Hình 1", là quá trình hình thành nên mật ong có chất lượng tốt nhất, nhưng trong thực tế lại ít khi xảy ra, bởi vì mật ong non phải được luyện cho đến khi thành mật ong chín rồi mới được khai thác, bên dưới chúng tôi sẻ vẽ lại sơ đồ này cho đúng với thực tế hiện tại "Hình 2". Và như ở trên các bạn thấy, mật ong bắt đầu từ mật hoa và mật lá, vậy hai thứ này là gì?

Thế Nào Là Mật Hoa, Nơi Bắt Đầu Của Mật Ong - (Nectar)

Hình 2: Sơ đồ tạo ra mật ong trong thực tế hiện tại - Xảy ra đa số, Mật ong lúc này bao gồm cả mật ong chín và mật ong non.

Mật hoa là dịch ngọt tiết ra từ tuyến mật của hoa. Hoa tiết ra để quyến rũ côn trùng đến thụ phấn. Tuyến mật hoa thường thấy trên các đài hoa, cánh hoa, nhị hoa đực và nhuỵ hoa cái. Tuyến mật của hoa sâu hoặc nông có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thu mật của ong. Những giống ong có vòi dài thì khả năng thu mật sẽ dễ dàng và nhiều hơn, vì vậy loài ong A.cerana (ong nội) thu mật hoa kém hơn loài A.mellifera (ong ngoại) và đây củng là một trong số các lý do tại sao nuôi ong nội lại cho mật ít hơn là ong ý (ong ngoại).^(1,5)

Độ đặc của mật hoa có ảnh hưởng lớn đến khả năng hút mật hoa lên bằng vòi của ong. Nếu mật quá đặc (>70% lượng đường) ong rất khó hút mật vào diều, còn nếu quá loãng thì ong mất nhiều lần vận chuyển về tổ và nhiều năng lượng để chế biến từ mật hoa thành mật ong hơn.^(2,5)

Ong thích lấy mật ở những hoa có hàm lượng đường cao và nở hoa tập trung. Vì dễ hiểu là chúng vận chuyển ít lần hơn và tốn ít công sức để luyện thành mật ong hơn các loại mật hoa loãng khác.

Ví dụ: Nếu hoa vải và hoa nhãn nở cùng một lúc thì ong sẽ bỏ hoa vải lấy nhãn vì hoa nhãn có tỷ lệ đường cao (50%) còn hoa vải tỷ lệ đường thấp (23%).⁽²⁾

Một số thực vật có tuyến mật nằm ở các cơ quan dinh dưỡng như cuống lá, thân lá gọi là mật lá.

Mật Lá Là Gì? Nguồn Mật Nhiều Nhất Nước Ta - (Nectar Leaf)

Ong không những hút mật ở những bông hoa mà còn đi thu mật từ lá cây, thân cây và các loài côn trùng khác.⁽³⁾

Mật lá là dịch ngọt tiết ra từ tuyến mật nằm ở lá, ngách lá, thân của cây, hay được tiết ra từ nhiều loại côn trùng khác và được gọi chung với cái tên là mật lá (Nectar leaf).^(1,2,3,4)

Hình 3: Mật lá đang tiết ra từ ngách lá của một cành cây

Các nguồn mật lá trong nghề nuôi ong lấy mật

a) Mật lá từ thực vật. (Hình 3) Nguồn mật lá từ thực vật rất đa dạng và nhiều vô kể và một số cây tiêu biểu mà người nuôi ong Việt Nam thường hay đánh mật lá đó là: Mật lá từ cây keo lá tràm nằm ở cuống lá, cây cao su mật tiết ra ở gần cuống lá, cây thông ở kẽ nụ v.v…^(1,3)

b) Mật lá từ côn trùng. (Hình 4) Ngoài mật được thu từ hoa, từ ngách lá, thân cây, thì ong còn thu mật từ những loài côn trùng khác như rệp mật, rận cỏ, bọ… những côn trùng này sống bằng cách hút nhựa cây rồi thải mật ra trên lá, nên mới gọi là mật lá.^(1,3)

Hình 4: Kiến củng lấy mật từ rệp mật để làm thức ăn dự trữ như ong, nhưng chúng không làm được mật.

Theo số liệu ghi lại, thì trong số tất cả các ong thợ ra khỏi tổ để đi làm hằng ngày thì số lượng ong thợ có nhiệm vụ đi thu mật hoa chiếm đa số, nhiều hơn số ong thợ đi thu phấn hoa, những nghiên cứu gần đây cho biết, hơn 50% ong thợ chỉ chuyên đi thu mật hoa, khoảng gần 30% ong thợ khác chuyên thu phấn hoa, và số còn lại làm cả hai công việc trong một lúc là vừa thu mật hoa và thu cả phấn hoa,điều này đúng với ong mật và sẻ ngược lại với ong dú.⁽³⁾

Mật Ong Tốt Nhất Nên Được Làm Từ Mật Hoa Hay Mật Lá

Mật ong từ mật hoa thường có hương vị đặc trưng thơm và trong hơn mật lá. Màu sắc, hương vị của mật hoa kích thích đàn ong mạnh hơn so với mật lá.^(1,3)

Mật lá có hàm lượng chất khoáng nhất là kali thường cao hơn mật hoa do đó mật lá vẫn được khách hàng nước ngoài ưa thích, vì kali có khả năng chống nhiễm xạ rất tốt. Từ thời cổ đại, người ta đã phát hiện ra loại mật lá này. ⁽³⁾

Mật lá thường có màu tối và hàm lượng nước ít hơn mật hoa, nên trông hơi đặc hơn mật hoa. Mật lá ít thơm hơn mật hoa

Nhiều người cho rằng mật lá có giá trị dinh dưỡng nhưng về mặt dùng để chữa bệnh kém xa mật hoa, và về chất lượng như mùi thơm, màu sắc, độ trong, giá trị dinh dưỡng đều không bằng mật ong lấy từ hoa, nên giá buôn bán mật lá thành phẩm củng rẻ hơn mật hoa thành phẩm trên thị trường gấp 4 lần.^(3,6)

Khi có cả hai nguồn mật hoa và mật lá thì ong sẻ ưu tiên hút mật hoa nhiều hơn mật lá, vì mật lá ít thơm và màu sắc không hấp dẫn ong bằng mật hoa.^(1,3)

=> Vậy mật ong chất lượng tốt là nên được thu hoạch từ những tổ ong đặt trong các vườn hoa, trang trại, bìa rừng... để thu mật hoa chứ không phải là trong các vườn cao su, keo lá tràm để đánh mật lá.

Mật Ong Là Gì, Cần Phân Biệt Mật Ong Với Mật Hoa

Hình 5: Sơ đồ cho thấy, mật ong là thành phẩm của mật hoa

Mật ong là một loại chất ngọt do ong lấy từ mật hoa, và mật lá tiết ra, được ong mang về tổ và qua quá trình luyện mật bên trong tổ ong trong nhiều ngày liền kết hợp với các enzym tiết ra từ trong tuyến họng của ong  thợ để chuyển hóa mật hoa, mật lá thành sản phẩm cuối cùng đó là mật ong.^(4,7)

Trong mật ong có khoảng 80% là đường và 20% là nước, và một tỷ lệ nhỏ các thành phần còn lại vẫn ảnh hưởng đến hương thơm, mùi vị và chất lượng mật ong.⁽⁵⁾

Mật ong còn là nguồn thực phẩm cung cấp năng lượng tức thì và bền vững nhiều nhất cho cơ thể dưới dạng các Carbohydrat, bạn có thể xem chi tiết tại bài viết "Ngỡ ngàng 2 trong 3 chất quan trọng nhất cơ thể lại ở trong 1 tổ ong"

Công thức khoa học cho mật ong cơ bản như sau

Mật ong sau khi được tạo ra sẻ được chứa trong các bầu mật ở phía trên của tổ ong. Và đa số tất cả những loài ong làm được mật đều chứa mật ở phía trên cùng của tổ vì xu hướng ong làm mật luôn hướng thượng để tránh đọng nước trong mật (Hình 9: Sẻ thấy rõ điều này).⁽⁸⁾

Hiểu Đúng Về Mật Ong Chín Và Mật Ong Non

Hình 6: Mật ong được ngầm hiểu là trong đó có cả mật ong chín và mật ong non

Mật ong non có phải là mật ong chưa được nấu và mật ong chín có phải là mật ong đã được nấu chín? Không phải vậy đâu bạn nhé, mật ong tuyệt đối không được đun nấu ở nhiệt độ quá cao.

Có bạn lại nói “mật ong củng có vụ mật chín với chưa chín ah, xàm vãi”. Nhưng thưa bạn ơi! mật ong củng giống như con người vậy, người thì có nam, có nữ và củng phải có đứa bê đê chứ đúng không nào?

Để mô tả được rõ ràng và khoa học hai vấn đề này, trước tiên chúng ta phải biết được một khái niệm cực kỳ quan trọng trong nghề nuôi ong lấy mật và khi mua mật ong nó là yếu tố đầu tiên để chúng ta lựa được mật ong chất lượng đó là Thủy phần

Hàm Lượng Nước Trong Mật Ong, Thủy Phần (Honey Moisture)

Thủy phần là hàm lượng nước có trong mật ong và được tính bằng %. Thủy phần được do bằng dụng cụ như “Khúc xạ kế”.⁽⁶⁾

Ví dụ: Thủy phần (Honey Moisture) đo được từ khúc xạ kế cho thấy là 21%. Có nghĩa là trong 100gr mật ong, thì có chứa 21gr là nước.

Hình 7: Dụng cụ đo hàm lượng nước có trong mật ong (thủy phần) bằng khúc xạ kế

=> Hàm lượng nước trong mật ong lại được chia ra làm hai loại là nước hòa tan(dung môi) và nước tự do.⁽⁶⁾

+) Nước hòa tan. Là để làm dung môi vừa khít đủ để hòa tan các chất có trong mật ong như protein, các loại đường, các vitamin và khoáng chất.

+) Nước tự do. Là phần còn dư lại sau khi hòa tan hết các chất có trong mật ong được gọi là nước tự do.

=> Vì có sự xuất hiện của lượng nước tự do trong mật, nên mật ong được phân ra làm mật ong non và mật ong chín⁽⁶⁾

Mật Ong Non Là Gì, Chúng Ta Toàn Mua Nhầm Loại Này - (Ripe Uncapped)

Mật ong củng như trái cây, có trái sống thì củng phải có trái chín, và từ trái sống phải qua một  quá trình và cần thời gian để thành một quả chín thì ở mật ong củng y vậy. Và quá trình này gọi lá quá trình luyện mật và thời gian từ mật non trở thành mật chính được gọi là một chu kỳ mật, chu kỳ này trung bình là 21 ngày.⁽⁶⁾

Trong quá trình luyện mật của các loài ong làm được mật thì giai đoạn trung gian giữa mật hoa, mật lá để làm ra mật ong có xuất hiện một thành phẩm trung gian đó là mật ong non (Ripe uncapped).⁽⁶⁾

Mật ong non củng được coi là mật ong và mật ong non này rất loãng và hơi chua vì lượng nước trong mật ong non còn rất nhiều và ở trạng thái dư thừa nước. Với mật ong chín, nó rất đặc vì lượng nước trong mật ong đã bốc hơi đi gần hết.

Hình 8: (Bên trái) Các lỗ chứa mật 100% là mật ong non và ong đang tiếp tục luyện để nó chín hơn và đóng nắp lại (bên phải)

Nước tự do phải được tách hết ra khỏi mật ong vì nếu không, vi khuẩn sẻ sinh sôi và lên men, làm hư mật ong rất nhanh. Với mật ong non thì lượng nước tự do này còn rất nhiều nên làm cho mật ong non rất loãng.⁽⁶⁾

Vì lượng nước còn nhiều nên mật ong non bị hư rất nhanh trong quá trình bảo quản đấy các bạn.⁽⁶⁾

Có thể nói mật ong non là quá trình luyện mật nữa vời của ong trên con đường đi đến sản phẩm cuối cùng là mật ong chín. Vì nó là một sản phẩm còn dở dang nên chất lượng và giá trị dinh dưỡng của mật ong non thua mật ong chín rất nhiều và lại rất dễ hư trong quá trình sử dụng lâu dài.⁽⁶⁾

Khi sử dụng mật ong chúng ta nên chọn mua những chai mật ong chín (đặc) để dùng sẻ rất tốt cho sức khỏe đấy.

Mật Ong Chín, Loại Mật Ong Ngon Nhất - (Ripe Honey)

Mật ong chín là thành phẩm cuối cùng trong cả một quá trình lấy mật từ hoa, lá bên ngoài về tổ và luyện mật trong tổ trong suốt hơn 21 ngày mà thành mật ong chín (Ripe honey).⁽⁶⁾

Mật ong chín rất đặc vì chúng có hàm lượng nước trong mật rất thấp < 21%.

Để giảm lượng nước trong mật hoa, mật lá ong thu về, ong ăn mật hoa, mật lá vào diều ong và nhả ra lại kèm theo đó là các ong thợ quạt cánh để làm lượng nước tự do trong mật hoa, mật lá bốc hơi đi hết, quá trình này được gọi là quá trình luyện mật của ong. Trong quá trình luyện mật này với hơn 4.000 phản ứng sinh hóa xảy ra để chuyển hóa từ mật hoa, mật lá thành mật ong chín.⁽⁶⁾

=> Thiên hạ đồn, ong mật có tới 2 diều, sự thật có phải vậy, xem chi tiết tại đây

Sau quá trình luyện mật, hàm lượng nước trong mật giảm xuống <21%, lúc này mật ong đã trở thành mật ong chín và ong sẻ chuyển dần mật ong chín lên những lỗ tổ ở phía trên cùng của tổ ong để lưu trữ. Các lỗ sáp trên cùng được đổ đầy mật để cất giữ, bên trên được đậy nắp lại bằng sáp ong kỹ hầu bảo quản được lâu dài đó là mật ong chín và cách bảo quản này ở ong được người nuôi ong gọi là Vít nắp mật.^(1,3)

Hình 9: Bầu mật ong đã chín 99%, thu hoạch mật ong lúc này là chất lượng nhất

Mật ong chín được ong xử lý theo cách cho phép nó bảo quản gần như vô thời hạn nếu nó được bảo quản trong môi trường điều kiện lý tưởng. Vì lý do này và cũng vì độ đặc của mật ong và đường, không có mầm bệnh gây hại nào có thể sống trong môi trường mật ong chín như vầy. Chẳng hạn như trực khuẩn phát triển mạnh trong hầu hết các loại thực phẩm củng sẻ bị chết nếu chúng được đặt trong mật ong chín.⁽⁹⁾

Vậy môi trường lý tưởng để bảo quản mật ong vô thời hạn là như thế nào, bạn có thể tìm hiểu nó tại bài viết với tiêu đề “điều gì khiến mật ong trở nên đặc biệt”

Phân Biệt Giữa Mật Ong Chín Và Mật Ong Non

a. Phân biệt ngay trong tổ ong

Với những ô mật chín, chúng ta có thể phân biệt ngay bằng mắt thường là khi ong dùng sáp đóng kín ô chứa mật tạo thành những mảng màu trắng hoặc vàng trên tổ trong nghề gọi là vít nắp mật, Với mật ong non thì là những ô còn loang lỗ chưa được đóng nắp, đó là các ô mật còn non và ong phải tiếp tục luyện để nó trở nên đặc hơn.⁽⁶⁾

Mật ong non, mật ong chín và mật hoa trong tổ ong rất dễ thấy. Với mật hoa, ong mang về đổ phía dưới bánh tổ và rất lộn xộn trong tổ. Mật ong non thì ở phần bánh tổ cao hơn mật hoa và có thứ tự hơn, còn với mật ong chín thì nằm ở nơi cao nhất và được đóng kín bằng sáp ong còn được gọi là mật ong vít nắp.⁽⁶⁾

Hình 10: Mật ong rừng hầu hết toàn là mật ong non

b. Phân biệt trong chai mật

Điểm khác biệt đầu tiên giữa mật ong non và mật ong chín chính là hàm lượng nước trong mật. Mật ong non chứa nhiều nước hơn mật ong chín nên có thể thấy được bằng mắt khi nghiêng và so sánh hai chai mật, với mật ong chín rất đặc và chảy rất chậm còn mật ong non thì loãng và chảy rất nhanh.⁽⁶⁾

Hình 11: Mật ong chín rất đặc và mật non rất loãng, có thể thấy rõ ràng khi bằng mắt thường

Bằng các phương pháp thử mật ong bí truyền mà dân mạng hay đồn để thử và phát hiện ra mật ong non rất hiệu quả. Các bạn có thể xem các cách thử đó tại đây.

Ngoài ra trong mật ong non, vì là một nữa của quá trình luyện mật chưa hoàn thiên nên lượng enzim trong mật ít, các loại vi sinh vật hoạt động trong mật mạnh làm mật dễ bị chua, và có rất nhiều ga (CO₂)⁽¹⁾

Mật ong non ngoài ngọt, thơm và có màu mật ong ra, thì những tác dụng của mật ong chúng đều không tồn tại trọng mật ong non, như kháng khuẩn, bảo quản, giá trị dinh dưỡng và giá trị chữa bệnh. Nên mật ong chín tốt hơn rất nhiều so với mật ong non, sẻ còn tốt hơn nếu chúng ta mua được mật ong chín mà lại là mật ong thô thì quá tuyệt vời.^(3,6)

Và trong thực tế người ta gọi mật ong non là "mật hoa", và mật ong chín được gọi là "mật ong", bởi vì mật ong non là loại mật ong giống như trạng thái ban đầu là mật hoa nhiều nhất.

Nhưng đời không như là mơ, vì mật ong non chỉ khác với mật ong chín ở độ đặc và loãng, và khi mật đặc thì lượng khí gas sẻ ít đi, đó là điều hiển nhiên, và điều này con người hoàn toàn có thể can thiệp, xử lý được thông qua nhiều cách ví như dùng nhiệt để tách nước (hạ thủy phần bằng nhiệt), hay dùng lực li tâm để tách nước… Sau các quá trình xử lý, lọc kết tinh và tách nước, thì mật ong non sẻ trở nên rất đặc, thậm chí còn đặc hơn cả mật ong chín và lại càng không lắng đường nên và lúc này mật ong lại được phân ra thành hai loại đó là mật ong thô và mật ong nguyên chất.

Vậy thế nào là mật ong thô và mật ong nguyên chất, mời mọi người đọc tiếp để tường tận gốc rễ của họ nhà mật ong này.

Thế Nào Là Mật Ong Thô Và Mật Ong Nguyên Chất

Hình 12: Quá trình đường đi của mật ong thô để thành mật ong nguyên chất

Trong giai đoạn luyện từ mật hoa, mật lá thành mật ở ong thì người nuôi ong có thể khai thác mật trước thời gian qui định (mật ong non) hoặc là đúng thời gian qui định (mật chín), các sản phẩm này sau khi thu hoạch từ tổ ong ra, người nuôi ong sẻ tiến hành lọc cho ra mật ong thô sau đó lại bán cho các công ty thu mua mật, tại đây công ty lại tiến hành tinh lọc thêm nữa thì lúc này lại xuất hiện thêm một sản phẩm mà người ta gọi đó là mật ong nguyên chất, vậy cụ thể chúng như thế nào, và chúng có gì khác nhau.

Thế Nào Là Mật Ong Thô, Điều Đơn Giản Tạo Nên Sự Tuyệt Vời - (Raw Honey)

Hình 13: Bốn chai mật ong thô của 4 loại mật khác nhau từ trái sang phải (mật hoa rừng, mật hoa nhãn, mật bạc hà, mật ngọc linh)

Mật ong thô bao gồm cả mật ong chín và mật non được người nuôi ong lấy từ trong tổ ong ra, và lọc sơ qua bằng các phương pháp thủ công như vải mùn hoặc lưới để lọc mật ong khỏi các tạp chất như sáp ong, ong chết và đồng thời làm giảm bớt lượng bọt khí gas có trong mật. Sau khi lọc qua từ 1 đến 3 lần bằng các phương pháp thủ công lúc này mật ong được đổ vào chai và mật ong lúc này đã có thể sử dụng và dự trữ củng như là bán ra bên ngoài thì những chai mật ong này được gọi là Mật ong thô (Raw honey).⁽¹⁰⁾

Vậy mật ong thô là mật ong được thu hoạch từ tổ ong và lọc bằng tay qua nhiều lớp lưới hoặc vải mùn chồng lên nhau và được lọc nhiều lần, lúc này mật sẻ trong hơn nhưng chúng sẻ không đặc hơn và bảo quản lâu hơn được với các phương pháp lọc truyền thống này, nhưng với mật ong nguyên chất thì qua quá trình siêu lọc chúng ngoài trong hơn thì còn đặc hơn và bảo quản lâu hơn rất nhiều.⁽¹⁰⁾

Mật Ong Nguyên Chất Là Gì, Mật Ong Công Nghiệp - (Pure Honey)

Mật ong nguyên chất chính là mật ong thô, nhưng có thêm sự can thiệp bằng máy móc và thiết bị nữa. Hay nói cách khác mật ong nguyên chất là mật ong thô sau khi được người nuôi ong lọc thủ công rồi bán qua các công ty thu mua mật ong tại đây các công ty thu mua mật này tiếp tục thực hiện thêm một vài bước lọc nữa trước khi đóng chai bán ra thị trường hay trong các siêu thị chẳng hạn như thanh trùng và tinh lọc sản phẩm lúc này được gọi là mật ong nguyên chất.⁽¹¹⁾

Hình 14: Những hũ mật ong nguyên chất trong một kiện hàng của công ty chờ dán nhãn.

Thanh trùng là một quá trình phá hủy các men được tìm thấy trong mật ong bằng cách sử dụng nhiệt độ cao trong thời gian ngắn. Điều này giúp kéo dài thời hạn sử dụng và làm cho mật ong thô trở nên đặc và dẻo hơn. Quá trình lọc tiếp này nhằm loại bỏ gần hết các tạp chất như các mảnh vụn và bọt khí gas (CO₂) để mật ong trở nên sạch hơn nhằm có thể bảo quản lâu hơn. Điều này rất hấp dẫn về mặt thẩm mỹ đối với nhiều người mua.⁽¹⁰⁾

Nhưng các công ty chưa dừng lại ở đó một số doah nghiệp họ vẫn tiếp tục lọc mật ong thêm vài bước lọc nữa bằng cách lọc nó với hệ thống máy siêu lọc. Quá trình này tiếp tục lọc mật ong để làm cho nó trong hơn và đặc dẻo hơn nữa và loại bỏ hoàn toàn tạp chất và củng như là khí gas (CO2) có trong mật, nhưng nó cũng có thể loại bỏ các chất dinh dưỡng có lợi như phấn hoa, enzyme và các chất chống oxy hóa.^(10,12,13)

Hơn nữa, trong quá trình này một số nhà sản xuất có thể thêm đường hoặc chất ngọt vào mật ong để giảm chi phí.

Mật Ong Thô Khác Với Mật Ong Nguyên Chất Như Thế Nào?

Qua hai khái niệm trên về mật ong thô và mật ong nguyên chất, website hướng dẫn ký thuật nuôi ong biết bạn đã phân biệt được hai loại mật ong này rồi đúng không, nhưng JiChi muốn làm rõ nó hơn tí nữa về mặt thống kê có hệ thống giá trị cốt lõi của chúng.

Hình 15: Phân biệt giữa mật ong thô và mật ong nguyên chất

Trước tiên mật ong thô là sản phẩm cuối cùng của người nuôi ong hay các thợ bắt ong rừng và bán cho người tiêu dùng để sử dụng.⁽⁶⁾

Mật ong nguyên chất là sản phẩm cuối cùng của công ty hoặc doanh nghiệp thu mua mật ong tại các trại nuôi ong về họ xử lý, tinh lọc lại bằng máy móc rồi đóng chai, phân phối lại ra thị trường qua các cửa hàng, nhà thuốc hệ thống siêu thị và có cả giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm và nhãn mác ghi rõ thành phần của mật ong cơ bản.

Cả mật ong thô và mật ong nguyên chất đều có thể là mật ong chín hoặc mật ong non, tùy vào trại ong mà bạn mua mật, còn đối với các người đi rừng bắt ong thì hầu hết 70% là mật ong non trong can mật mà bạn mua từ họ, tại sao mời mọi người đọc rõ ràng tận tường hơn tại đây. ⁽⁶⁾

Mật ong thô qua quá trình lọc thủ công bằng tay thì mật ong sẻ trong hơn, sạch hơn, ít khí gas hơn nhưng sẻ không làm chúng đặc hơn và mất hẳn khí gas (CO₂) có tự nhiên trong mật ong, còn đối với mật ong nguyên chất thì điều này hoàn ngược lại chúng sẻ đặc hơn và mất hẳn khí gas sau nhiều bước thanh trùng, tinh lọc, và siêu lọc tất nhiên sau quá nhiều lần lọc và làm nóng mật ong thì đã làm mất đi các chất dinh dưỡng có lợi như phấn hoa, enzyme và các chất chống oxy hóa củng như là giá trị chữa bệnh và kháng khuẩn của mật ong.^(10,12,13)

Đa Số Chúng Ta Chỉ Toàn Mua Mật Ong Non Hoặc Mật Ong Nguyên Chất

Trong thực tế, đa số chúng ta đều mua trúng mật ong non hoặc mật ong nguyên chất mà thôi vì đơn giản người nuôi ong thu hoạch mật ong đều thu sớm hơn lúc mật còn non hay chỉ chín một phần. Lý do là vì, nếu đợi mật ong chín thì phải tốn khoảng thời gian khá dài trên 21 ngày. Nếu như thế, số lần lấy mật sẻ ít lại thay vì phải chờ đến gần 1 tháng mới có thể thu hoạch mật ong chín 1 lần, thì để rút ngắn thời gian và thu mật nhiều hơn thì 1 tháng thu hoạch 3 đến 4 lần. Và tỷ lệ nghịch với mật ong chín thì mùa hoa lại rất ngắn chỉ từ 2 đến 3 tháng, vì để có nhiều mật ong để bán người ta thường thu hoạch sớm hơn khi mật chưa chín hẳn hoặc chỉ chín một phần.

Hình 16: Mật ong rừng toàn là mật ong non được mua với giá cao

Còn đối với các bạn mua mật ong rừng của những người được mệnh danh là "vua rừng" thì chưa chắc họ đã hiểu và biết về con ong như những người nuôi ong, và chứng minh cho điều đó là hành vi gặp tổ ong trong rừng là bắt, bẻ cây, chặt cành và mang về vắt mật thôi, chứ họ không hiểu được thế nào là mật ong tốt, mật ong chín hay mật ong non là gì cả, và họ củng chẳng bận tâm gì với những con ong còn lại trong tổ, một hành vi vô nhân đạo và tàn sát thiên nhiên hết mức có thể, chúng tôi không khuyến khích các bạn mua mật ong rừng từ những người này, vì như vậy bạn đã vô tình ủng hộ họ tàn sát thiên nhiên và nói rằng hành động của họ là đúng.

Vậy thì chọn mua mật ong như thế nào mới là tốt nhất cho sức khỏe, JiChi đã có một bài viết tổng hợp về vấn đề này cực kỳ hay và chi tiết bằng cách so sánh những giá trị nhận được từ các loại mật ong từ đó đưa ra kết luận chính xác nhất Tại đây

––––••––––

Bài viết được Website hướng dẫn phương pháp nuôi ong tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu trong và ngoài nước đáng tin cậy, kèm kinh nghiệm thực tiễn trong nghề nuôi ong lấy mật và bắt ong rừng tập hợp và ghi chép lại trong nhiều năm nay và có một vài điều có thể nói là bí mật của nghề củng sẻ được công khai để mọi người có tài liệu tham khảo rõ ràng, chi tiết và đúng nhất.

Các bạn có thể xem thêm các bài viết khác cùng chuyên mục tại đây

––––••––––

Nguồn tài liệu tham khảo:

(1) Kinh tế - kỹ thuật nuôi ong Tác giả: Kỹ sư: Ngô Đắc Thắng.

(2) Giáo trình kỹ thuật nuôi ong mật - NXB Nông Nghiệp.

(3) Ong mật nuôi theo hộ gia đình - Tác giả: Việt Chương.

(4) Thực hành nuôi ong hiệu quả trong nông hộ - Tác giả: Nguyên Văn Thanh.

(5) The Australian Native Bees book - By Tim Heard

(6) Tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác.

(7) Theo hội ong quốc tế Apimondia

(8) Theo Amanda Williams - Một trong 50 người hàng đầu của The Guardian

(9) Healthline.com

(10), (11), (12), (13)